Chiński juan w gronie czołowych światowych walut – przyczyny dołączenia do koszyka walut SDR oraz możliwe konsekwencje dla światowego systemu finansowego
Chiny są obecnie drugą największą gospodarką świata z wartością produktu krajowego brutto (PKB) wynoszącą 15,5 mld USD, co odpowiada około 19% światowego PKB. Przyczyn dynamicznego wzrostu Chin jest wiele. Wśród nich można wskazać na przykład potężne projekty inwestycyjne, gigantyczne instytucje finansowe, czy też rozwój nowoczesnych technologii oraz powstawanie startupów o statusie Unicorna (tzn. wycenianego na ponad 1 mld USD). Na przestrzeni lat znaczenie Chin w światowej gospodarce systematycznie rosło, a kluczowe dla gospodarski chińskiej – banki ICBC, China Construction Bank, Agricultural Bank of China oraz Bank of China są największymi na świecie pod względem posiadanych aktywów (wartość każdego jest wyceniana powyżej 200 mld USD)[1]. Dlatego też, w celu utrzymania czołowej pozycji na międzynarodowym rynku finansowym, a także aby wzmocnić swoją walutę, juana chińskiego, Chiny postanowiły skierować swoją uwagę na rynek walutowy.
Specjalne Prawa Ciągnienia (ang. SDR – Special Drawing Right) to aktywa międzynarodowe emitowane przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy, mające postać koszyka czołowych światowych walut. Zostały one wprowadzone po raz pierwszy w 1969 r., w następstwie rosnących niepewności wobec złota oraz dolara amerykańskiego jako jedynych źródeł regulowania płatności międzynarodowych[2]. SDR-y uzupełniają rezerwy walutowe państw członkowskich Międzynarodowego Funduszu Walutowego[3]. Pomimo tego, że nie są one walutą, pełnią funkcję środka wymiany wśród państw członkowskich oraz funkcję rozrachunkową w Międzynarodowym Funduszu Walutowym. Jako uzupełnienie rezerw walutowych, aktywa SDR nie są dostępne dla banków komercyjnych oraz dla osób fizycznych[4]. Każdemu państwu członkowskiemu przydzielana jest określona liczba SDR-ów, którą oblicza się w oparciu o wagi poszczególnych elementów ekonomicznych (wyszczególnione w tabeli 1.). Kraje z największą liczbą tych aktywów zostały wymienione w tabeli 2., a liczba jednostek SDR ogółem, pokazująca ich rosnące znaczenie w światowej gospodarce, w tabeli 3.
Tabela 1. – Waga komponentów w alokacji SDR dla państwa członkowskiego
Element | Waga (%) |
Produkt Krajowy Brutto | 50 |
Otwartość gospodarcza | 30 |
Stabilność ekonomiczna | 15 |
Rezerwy walutowe | 5 |
Tabela 2. – 10 krajów mających najwięcej SDR-ów
Miejsce | Kraj | Liczba SDR (mld SDR) | % SDR ogółem w obiegu |
1 | Stany Zjednoczone (USA) | 82,994 | 17,46 |
2 | Japonia | 30,820 | 6,48 |
3 | Chiny | 30,482 | 6,41 |
4 | Niemcy | 26,634 | 5,6 |
5= | Francja | 20,155 | 4,24 |
5= | Wielka Brytania | 20,155 | 4,24 |
7 | Włochy | 15,070 | 3,17 |
8 | Indie | 13,114 | 2,76 |
9 | Rosja | 12,903 | 2,71 |
10 | Brazylia | 11,042 | 2,32 |
Tabela 3. Liczba aktywów SDR ogółem w latach (1970-2019)
Lata | Liczba SDR |
2009-2019 | 204,1 mld |
1980-2009 | 21,4 mld |
1970-1979 | 9,3 mld |
Raz na pięć lat, Międzynarodowy Fundusz Walutowy poddaje SDR-y procesowi rewizji, w celu analizy koszyka walut oraz ewentualnej emisji kolejnych aktywów. W 2015 r. zdecydowano się na podjęcie bardzo ważnego kroku, jakim było włączenie do istniejącego koszyka walut juana chińskiego (RMB), a także przydzielenie mu trzeciego największego udziału w tym koszyku, który ustalono na poziomie 10,92% (struktura udziału walut w koszyku SDR została zaprezentowana na wykresie 1.).
Wykres 1. – Udział poszczególnych walut w koszyku SDR w latach 2000-2015
W celu pokazania wagi tej decyzji, warto podkreślić, że dodanie juana chińskiego do koszyka walut SDR to pierwsza znacząca zmiana w SDR-ach od momentu zastąpienia niemieckiej marki oraz francuskiego franka – walutą euro w 1999 r. Najważniejsze zmiany w historii jednostki SDR pokazano w tabeli 4.
Tabela 4 – Kluczowe zmiany w historii SDR od momentu ich wprowadzenia
Rok | Kluczowy moment |
1974 | Wprowadzenie koszyka z udziałem 16 walut |
1981 | Redukcja koszyka do 5 walut |
1999 | Zastąpienie niemieckiej marki oraz francuskiego franka, walutą Euro |
2016 | Wprowadzenie do koszyka walut juana chińskiego |
Wprowadzenie do koszyka SDR juana chińskiego nastąpiło z wielu powodów. Większość z nich miała charakter gospodarczy, co zaprezentowano poniżej.
- Zwiększenie obecności Chin na światowych rynkach poprzez projekt Nowego Jedwabnego Szlaku, angażującego ponad 60 państw na świecie.
- Dynamiczny wzrost gospodarczy Chin, przejawiający się do niedawna dwucyfrowym wzrostem Produktu Krajowego Brutto (PKB).
- Duża różnica pomiędzy obecnością Chin w handlu międzynarodowym (Chiny odpowiadają za ok. 12,5% światowego eksportu oraz ok. 10% importu), a udziałem chińskiego juana w płatnościach międzynarodowych (ok. 1,6%).
- Dynamiczna internacjonalizacja juana chińskiego przez People’s Bank of China (PBoC), zawiązującego umowy bilateralne z 36 bankami centralnymi na świecie; m.in. umowa z Centralnym Bankiem Rosji dotycząca handlu gazem ziemnym, bez udziału USD równoważna wartości 150 mld USD.
- Założenie międzybankowego systemu płatniczego (CIPS), jako alternatywy dla powszechnie używanego systemu SWIFT.
Z uwagi na powyższe przyczyny, Chiny nie mogły być dłużej ignorowane przez państwa członkowskie Międzynarodowego Funduszu Walutowego. Niebagatelne znaczenie miało również ryzyko ustanowienia nowego, równoległego międzynarodowego systemu finansowego. Pomimo faktu, że w krótkim okresie wprowadzenie juana chińskiego do koszyka walut SDR może zwiększyć jego wahania, to z uwagi na łatwiejszy proces wymiany chińskiej waluty, w dłuższej perspektywie juan zyska na znaczeniu. Istnieje prawdopodobieństwo, że zagraniczni inwestorzy oraz banki centralne zwiększą wolumen i wartość inwestycji w chińską walutę w celu dywersyfikacji swoich aktywów. Banki centralne krajów azjatyckich, m.in. Korei Południowej, Indonezji oraz Filipin, już teraz poważnie rozważają zwiększenie rezerw walutowych w juanie[5]. Dzięki stabilności walutowej, Chiny mogą lepiej przygotować się na wyzwania w ramach projektu Nowego Jedwabnego Szlaku[6]. Juan chiński w koszyku walut SDR daje Chinom lepszy dostęp do światowego rynku finansowego oraz szersze możliwości finansowania. Sam SDR, po przyjęciu juana, ma szansę zyskać na znaczeniu, pełniąc rolę stabilizatora w handlu międzynarodowym. Przynależność waluty amerykańskiej i chińskiej do koszyka SDR może z kolei przyczynić się do złagodzenia nieustannych napięć pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Chinami.
—————————————————————————————————————————–
Autor artykułu: Tomasz Dziawgo, wiceprezes organizacji Lotus League
Artykuł powstał w ramach współpracy ChinyTech.pl i Lotus League – inicjatywy powołanej przez studentów i absolwentów czołowych uczelni europejskich oraz azjatyckich, której celem jest stworzenie dogodnej przestrzeni do efektywnego współdziałania na płaszczyźnie akademickiej i biznesowej obu regionów. Serdecznie zapraszamy do lektury artykułów, które będą pojawiały na portalu ChinyTech.pl. W przypadku pytań dotyczących niniejszego artykułu lub woli zaangażowania się w działalność Lotus League prosimy o kontakt z autorem (poprzez LinkedIn) albo mailowo (ll@lotus-league.com).
Źródła:
[1]https://www.thebanker.com/Top-1000
[2]https://www.investopedia.com/terms/s/sdr.asp
[3]https://economictimes.indiatimes.com/definition/Special-Drawing-Rights
[4]https://accountlearning.com/special-drawing-rights-sdr-definition-uses-criticism
[5]https://www.bloomberg.com/news/articles/2015-12-01/asian-central-banks-welcome-yuan-s-imf-reserve-basket-inclusion
[6]China and Special Drawing Rights—Towards a Better International Monetary System