Chiński juan w gronie czołowych światowych walut – przyczyny dołączenia do koszyka walut SDR oraz możliwe konsekwencje dla światowego systemu finansowego

Chiny są obecnie drugą największą gospodarką świata z wartością produktu krajowego brutto (PKB) wynoszącą 15,5 mld USD, co odpowiada około 19% światowego PKB. Przyczyn dynamicznego wzrostu Chin jest wiele. Wśród nich można wskazać na przykład potężne projekty inwestycyjne, gigantyczne instytucje finansowe, czy też rozwój nowoczesnych technologii oraz powstawanie startupów o statusie Unicorna (tzn. wycenianego na ponad 1 mld USD). Na przestrzeni lat znaczenie Chin w światowej gospodarce systematycznie rosło, a kluczowe dla gospodarski chińskiej – banki ICBC, China Construction Bank, Agricultural Bank of China oraz Bank of China są największymi na świecie pod względem posiadanych aktywów (wartość każdego jest wyceniana powyżej 200 mld USD)[1]. Dlatego też, w celu utrzymania czołowej pozycji na międzynarodowym rynku finansowym, a także aby wzmocnić swoją walutę, juana chińskiego, Chiny postanowiły skierować swoją uwagę na rynek walutowy.

Specjalne Prawa Ciągnienia (ang. SDR – Special Drawing Right) to aktywa międzynarodowe emitowane przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy, mające postać  koszyka czołowych światowych walut. Zostały one wprowadzone po raz pierwszy w 1969 r., w następstwie rosnących niepewności wobec złota oraz dolara amerykańskiego jako jedynych źródeł regulowania płatności międzynarodowych[2]. SDR-y uzupełniają rezerwy walutowe państw członkowskich Międzynarodowego Funduszu Walutowego[3]. Pomimo tego, że nie są one walutą, pełnią funkcję środka wymiany wśród państw członkowskich oraz funkcję rozrachunkową w Międzynarodowym Funduszu Walutowym. Jako uzupełnienie rezerw walutowych, aktywa SDR nie są dostępne dla banków komercyjnych oraz dla osób fizycznych[4]. Każdemu państwu członkowskiemu przydzielana jest określona liczba SDR-ów, którą oblicza się w oparciu o wagi poszczególnych elementów ekonomicznych (wyszczególnione w tabeli 1.). Kraje z największą liczbą tych aktywów zostały wymienione w tabeli 2., a liczba jednostek SDR ogółem, pokazująca ich rosnące znaczenie w światowej gospodarce, w tabeli 3.

Tabela 1. – Waga komponentów w alokacji SDR dla państwa członkowskiego

Tabela 2. – 10 krajów mających najwięcej SDR-ów

Tabela 3. Liczba aktywów SDR ogółem w latach (1970-2019)

Raz na pięć lat, Międzynarodowy Fundusz Walutowy poddaje SDR-y procesowi rewizji, w celu analizy koszyka walut oraz ewentualnej emisji kolejnych aktywów. W 2015 r. zdecydowano się na podjęcie bardzo ważnego kroku, jakim było włączenie do istniejącego koszyka walut juana chińskiego (RMB), a także przydzielenie mu trzeciego największego udziału w tym koszyku, który ustalono na poziomie 10,92% (struktura udziału walut w koszyku SDR została zaprezentowana na wykresie 1.).

Wykres 1. – Udział poszczególnych walut w koszyku SDR w latach 2000-2015

W celu pokazania wagi tej decyzji, warto podkreślić, że dodanie juana chińskiego do koszyka walut SDR to pierwsza znacząca zmiana w SDR-ach od momentu zastąpienia niemieckiej marki oraz francuskiego franka – walutą euro w 1999 r. Najważniejsze zmiany w historii jednostki SDR pokazano w tabeli 4.

Tabela 4 – Kluczowe zmiany w historii SDR od momentu ich wprowadzenia

Wprowadzenie do koszyka SDR juana chińskiego nastąpiło z wielu powodów. Większość z nich miała charakter gospodarczy, co zaprezentowano poniżej.

• Zwiększenie obecności Chin na światowych rynkach poprzez projekt Nowego Jedwabnego Szlaku, angażującego ponad 60 państw na świecie.
• Dynamiczny wzrost gospodarczy Chin, przejawiający się do niedawna dwucyfrowym wzrostem Produktu Krajowego Brutto (PKB).
• Duża różnica pomiędzy obecnością Chin w handlu międzynarodowym (Chiny odpowiadają za ok. 12,5% światowego eksportu oraz ok. 10% importu), a udziałem chińskiego juana w płatnościach międzynarodowych (ok. 1,6%).
• Dynamiczna internacjonalizacja juana chińskiego przez People’s Bank of China (PBoC), zawiązującego umowy bilateralne z 36 bankami centralnymi na świecie; m.in. umowa z Centralnym Bankiem Rosji dotycząca handlu gazem ziemnym, bez udziału USD równoważna wartości 150 mld USD.
• Założenie międzybankowego systemu płatniczego (CIPS), jako alternatywy dla powszechnie używanego systemu SWIFT.

Z uwagi na powyższe przyczyny, Chiny nie mogły być dłużej ignorowane przez państwa członkowskie Międzynarodowego Funduszu Walutowego. Niebagatelne znaczenie miało również ryzyko ustanowienia nowego, równoległego międzynarodowego systemu finansowego. Pomimo faktu, że w krótkim okresie wprowadzenie juana chińskiego do koszyka walut SDR może zwiększyć jego wahania, to z uwagi na łatwiejszy proces wymiany chińskiej waluty, w dłuższej perspektywie juan zyska na znaczeniu. Istnieje prawdopodobieństwo, że zagraniczni inwestorzy oraz banki centralne zwiększą wolumen i wartość inwestycji w chińską walutę w celu dywersyfikacji swoich aktywów. Banki centralne krajów azjatyckich, m.in. Korei Południowej, Indonezji oraz Filipin, już teraz poważnie rozważają zwiększenie rezerw walutowych w juanie[5]. Dzięki stabilności walutowej, Chiny mogą lepiej przygotować się na wyzwania w ramach projektu Nowego Jedwabnego Szlaku[6]. Juan chiński w koszyku walut SDR daje Chinom lepszy dostęp do światowego rynku finansowego oraz szersze możliwości finansowania. Sam SDR, po przyjęciu juana, ma szansę zyskać na znaczeniu, pełniąc rolę stabilizatora w handlu międzynarodowym. Przynależność waluty amerykańskiej i chińskiej do koszyka SDR może z kolei przyczynić się do złagodzenia nieustannych napięć pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Chinami.

—————————————————————————————————————————–

Autor artykułu: Tomasz Dziawgo, wiceprezes organizacji Lotus League

Artykuł powstał w ramach współpracy ChinyTech.pl i Lotus League – inicjatywy powołanej przez studentów i absolwentów czołowych uczelni europejskich oraz azjatyckich, której celem jest stworzenie dogodnej przestrzeni do efektywnego współdziałania na płaszczyźnie akademickiej i biznesowej obu regionów. Serdecznie zapraszamy do lektury artykułów, które będą pojawiały na portalu ChinyTech.pl. W przypadku pytań dotyczących niniejszego artykułu lub woli zaangażowania się w działalność Lotus League prosimy o kontakt z autorem (poprzez LinkedIn) albo mailowo (ll@lotus-league.com).

Źródła:

[1]https://www.thebanker.com/Top-1000
[2]https://www.investopedia.com/terms/s/sdr.asp
[3]https://economictimes.indiatimes.com/definition/Special-Drawing-Rights
[4]https://accountlearning.com/special-drawing-rights-sdr-definition-uses-criticism
[5]https://www.bloomberg.com/news/articles/2015-12-01/asian-central-banks-welcome-yuan-s-imf-reserve-basket-inclusion
[6]China and Special Drawing Rights—Towards a Better International Monetary System